สวนและพื้นที่สีเขียวเป็นความรุ่มรวยหนึ่งของเมือง
ทว่าบางส่วนของสวนสีเขียวเหล่านั้นอาจเป็นพื้นที่ส่วนบุคคล เป็นสวนที่ถูกล้อมรั้วไว้ แต่ก็นับว่าเป็นส่วนประกอบของพื้นที่สีเขียวในมือง เป็นส่วนหนึ่งของประวัติศาสตร์และเรื่องราวของเมืองนั้นๆ
ลอนดอนเองเป็นหนึ่งในเมืองที่เต็มไปด้วยสวน มีองค์กรที่มองเห็นว่าพื้นที่สีเขียวและสวนสีเขียวเป็นส่วนประกอบสำคัญของเมือง ในทุกๆ ปี องค์กรชื่อ London Parks & Gardens หน่วยงานไม่แสวงผลกำไรเล็กๆ ที่เชื่อว่าพื้นที่สีเขียว ลาน จัตุรัสของเมือง สามารถและควรจะสร้างประโยชน์ให้กับสาธารณชนได้ จะจัดงานที่ชื่อว่า London Open Gardens คือจะทำการเปิดสวนและพื้นที่สีเขียวอื่นๆ ที่เป็นสวนส่วนบุคคล เป็นพื้นที่เฉพาะ ให้บุคคลทั่วไปเข้าเยี่ยมชมได้ ในปีที่ผ่านมามีสวนเข้าร่วมโครงการถึง 117 แห่งทั่วลอนดอน
ความพิเศษของโครงการนี้ แน่นอนว่าสวนทั้งหมดนั้นนับได้ว่าเป็นสวนลับที่แผ่กิ่งก้านและผลิบานอยู่ในมหานครอันสำคัญนี้ สวนส่วนใหญ่เป็นพื้นที่ที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ จากสวน Rosmead Garden ที่ตัวละครบุกเข้าไปในเรื่อง Notting Hill สวนลับของบ้านเลขที่สิบ ถนนดาวนิ่ง ที่ทำการนายกรัฐมนตรี (ต้องจับสลากเพื่อเข้าชม) สวนของ Aga Khan Centre ที่มีสวนแบบอิสลามแสดงความหลากหลายและความรุ่มรวยของอารยธรรมมุสลิมที่มีต่อเมือง ไปจนถึงสวนดาดฟ้าที่มองลงมายังจัตุรัสทัลฟาการ์ที่ปกติเป็นพื้นที่เฉพาะส่วนบุคคล
อนึ่ง สำหรับการเปิดสวนส่วนบุคคลในปี 2023 จัดไปเมื่อวันที่ 10-11 มิถุนายน ที่ผ่านมา แต่แนวคิดและความสัมพันธ์ของสวนส่วนบุคคลและเมืองนับเป็นประเด็นที่ City Cracker อยากชวนไปทำความรู้จักทั้งโปรเจกต์เปิดสวน พาไปรู้จักบางสวนและมองเห็นความสำคัญของเหล่าสวนลับที่กระจายตัวอยู่นั้น
สวนลับของลอนดอน
คำว่าสวนลับของเมืองลอนดอน ในที่หมายถึงสวนที่เป็นทรัพสินย์ส่วนบุคคล เป็นพื้นที่เอกชน หรืออาจเป็นพื้นที่ที่โดยปกติแล้วไม่เปิดให้บุคคลทั่วไปได้เข้าชม โครงการ London Open Gardens เป็นโปรเจกต์ประจำปีที่ทางองค์กรจะชวนภาคเอกชนเปิดพื้นที่สวนให้สาธารณชนเข้าชมได้ โปรเจกต์นี้มีค่าใช้จ่ายเป็นลักษณะตั๋วเหมาราคา 20 ปอนด์ สวนบางส่วนที่เข้าร่วมก็จะมีการจัดกิจกรรมรับผู้มาเยี่ยมชม มีการแสดงดนตรี มีการพาเที่ยวเป็นรอบๆ มีอาหารเครื่องดื่มรวมไปถึงกิจกรรมต่างๆ
นอกจากการเปิดสวนที่ต้องมีการจ่ายค่าตั๋วเหมาเข้าแล้ว หนึ่งในไฮไลต์ของการเปิดสวนครั้งล่าสุดคือจะมีการเปิดสวนน้อยของสำนักนายกรัฐมนตรีที่บ้านเลขที่ 10 ถนนดาวนิง หนึ่งในสถานที่ระดับตำนานซึ่งจะเปิดให้เข้าชมเป็นครั้งแรกนับจากปี 2019 สวนที่บ้านเลขที่ 10 นี้ นับเป็นสวนคลาสสิกในทำนองสวนหลังบ้านแบบอังกฤษที่ไม่ได้หวือหวาแต่ก็สงบงาม สวนแห่งนี้เป็นสวนขนาดครึ่งเอเคอร์ มีสนาม ไม้พุ่มและกุหลาบ นักประวัติศาสตร์ระบุว่าสวนแห่งนี้เป็นเหมือนเพชรเม็ดงามที่ซุกซ่อนตัวอยู่ของกรุงลอนดอน โดยสวนของสำนักงานนายกอังกฤษเปิดให้ชมเป็นส่วนหนึ่งของงานเปิดสวนลอนดอน แต่เป็นสวนที่ไม่ต้องซื้อตั๋วรวม แค่ต้องลงทะเบียนและสุ่มจับสลาก ตัวสวนเปิดเพียงสองรอบในหนึ่งวันคือวันที่ 10 มิถุนายนที่ผ่านมา
สวนในบ้านนายกทำให้เราเห็นถึงความสัมพันธ์ของสวนกับสถาปัตยกรรมอังกฤษรวมถึงพื้นที่เมืองลอนดอนเอง ที่สวนน้อยนั้นเป็นฉากหลังลับของการบริหารและประวัติศาสตร์ของประเทศ ตัวอย่างของสวนน้อยนี้เป็นส่วนหนึ่งของความรักและความสำคัญของสวนในบ้านเรือน นอกจากสวนที่ร่วมเปิดสวนและเป็นส่วนหนึ่งของสวนเอกชนแล้ว บางส่วนของสวนเอกชนนี้ยังสัมพันธ์กับสวนชุมชน (communal gardens) คือการที่กลุ่มอสังหาริมทรัพย์ไปจนถึงชุมชนในพื้นที่เมืองที่เลือกสร้างสวนเป็นพื้นที่ส่วนรวมไว้ เช่น Rosmead Garden ในนอตติ้ง ฮิล ที่เป็นส่วนหนึ่งของ Ladbroke Estate หรือสวน Crescent Garden บนถนน Warrington Crescent สวนเอกชนที่ได้ชื่อว่ายอดเยี่ยมที่สุดของเมือง สวน Cornwall Gardens ที่มีเจ้าของเดิมเป็นช่างทำเปียโนและกลายเป็นพื้นที่ทำงานของนักเขียน ศิลปินและนักดนตรี
จากสวนในคฤหาสน์ สวนเอกชนที่มีความหลากหลายทำให้เราเห็นบทบาทของสวนและการออกแบบภูมิทัศน์ที่เปลี่ยนแปลงไป เช่น สวนป่าที่บาบิคัน Barbican Wildlife Garden หนึ่งในโปรเจกต์พักอาศัยยักษ์และพื้นที่ทางวัฒนธรรมที่มีความล้ำหน้าไปจนถึงการออกแบบสวนเพื่อความหลากหลายทางชีวภาพ บางส่วนของสวนชุมชน เช่น Community Kitchen Garden Cluster ไปจนถึงสวนลับของ Nic’s บริษัทด้านการทำสวนที่มีสวนเพื่อการอนุบาลกล้าไม้และใช้เพื่อดูแลรักษาต้นไม้ที่ได้รับการช่วยเหลือมา
นอกจากนี้เราก็จะเจอทั้งสวนเฉพาะทาง เช่น สวนสมุนไพรของสมาคมแพทย์อังกฤษ (The British Medical Association) สวนที่ทั้งสวยงามและเน้นพืชที่มีฤทธิ์ทางยาและมีผลทางการแพทย์ สวนของสมาคมแพทย์นี้ตั้งอยู่ในพื้นที่ที่ครั้งหนึ่งเคยเป็นบ้านของชาร์ล ดิคเค่น เป็นอีกหนึ่งสวนลับที่สวยงามด้วยสระน้ำทรงไข่ที่รายล้อมไปด้วยพืชพรรณที่สัมพันธ์กับมนุษย์และการรักษาพยาบาล หรือสวนในวิหารมิดเดิลเทมเพิล (Middle Temple) สวนที่เคยเป็นสวนผักคู่กับโบสถ์เก่าแก่ที่เคยเป็นที่พำนักของอัศวินเทมพาร์ สวนที่เคยใช้ปลูกผักผลไม้ที่ยังหลงเหลือต้นหม่อนที่ปลูกในวาระฉลอง 50 พรรษาของพระนางเจ้าวิคตอเรีย หรือสวนยุคใหม่ที่เป็นพื้นที่เริ่มต้นของการผลิตวัตถุดิบให้กับเชฟกับสวนลอยฟ้า The Coutts Skyline Garden หรือสวนของสำนักงานเนติบัณฑิตที่ Lincoln’s Inn หนึ่งในสี่สำนักเนติบัณฑิตของอังกฤษ
นั่งเล่นในสวน ท่องไปในเวลาของเมือง
ข้างต้นเป็นแค่ส่วนเล็กๆ จากสวนที่ร่วมเปิดสวนทั้ง 117 ในโครงการ และสำหรับลอนดอนแล้วยังมีสวนอื่นๆ อีก การรวมสวนส่วนตัวและเผยแพร่เรื่องราว รวมถึงการเปิดพื้นที่สวนให้สาธารณะเข้าเยี่ยมชม จึงเป็นอีกหนึ่งโปรเจกต์ที่น่าสนใจในหลายแง่มุม
ในแง่การเยี่ยมชม ทางมูลนิธิได้ทำคู่มือของสวนทั้งหมดออกเป็นเล่ม ทำให้เรามองเห็นโครงข่ายของพื้นที่สีเขียวที่กระจายตัวอยู่ พร้อมกันนั้นยังเป็นการบันทึกเรื่องราวบนพื้นที่จริงที่เป็นส่วนหนึ่งของประวัติศาสตร์และวิถีชีวิตของผู้คน การเปิดพื้นที่สีเขียวสร้างทั้งความเข้าใจทั้งแง่ประวัติศาสตร์และสิ่งแวดล้อม รวมถึงเพิ่มการเข้าถึงพื้นที่สีเขียวอันรุ่มรวยเหล่านี้
โปรเจกต์เปิดสวนนับร้อยแห่งนี้จึงเป็นอีกหนึ่งความเคลื่อนไหวที่ทำให้เราเห็นความสัมพันธ์ของพื้นที่สีเขียว ของการออกแบบภูมิทัศน์ที่เป็นส่วนหนึ่งของอาคาร ของบ้านเรือน ของพื้นที่เมืองในแง่มุม ในทางกลับกัน บ้านเราเองก็ยังคงเต็มไปด้วยพื้นที่สีเขียวและเรื่องราวที่ซุกซ่อนอยู่ภายในรั้วที่เมื่อก้าวข้ามไปอาจเป็นสวนลับที่ร่มรื่น สวยงามและเต็มไปด้วยเรื่องราวที่จะกระซิบเล่าให้เราฟังต่อไป ขึ้นอยู่กับว่าเราจะเงี่ยหูฟังและเปิดรั้วไปสู่สวนเหล่านั้นอย่างไร
อ้างอิงข้อมูลจาก
