ห้องสมุด ตลาดปลา ตึกรามบ้านช่อง สถานที่ทั้งหลายไม่เคยเป็นแค่พื้นที่เปล่าๆ หลายครั้งที่เราก้าวเข้าไปในพื้นที่ซักแห่ง และเรารู้สึกถึงอะไรบางอย่าง พื้นที่มีผลกระทบกับตัวเราอย่าลึกซึ้ง ในพื้นนั้นๆ มีประวัติศาสตร์เป็นของตัวเอง มีที่มามีการออกแบบ มีบริบททางสังคม มีผู้คนอยู่ในพื้นที่นั้น สถานที่หนึ่งๆ จึงเต็มไปด้วยความหมาย มีความคิดและความทรงจำมากมายไหลเวียนอยู่
ด้วยความเข้าใจว่าสถานที่และสถาปัตยกรรมเต็มไปด้วยเรื่องราวและอิทธิพลต่อผู้คนสถานที่และงานสถาปัตยกรรมจึงเป็นอีกหนึ่งกระแสที่หนังสารคดีจะชวนเรากลับไปรับรู้เรื่องราวของเหล่าตึกรามสมัยใหม่ที่ยืนตระหง่าน ระยะหลังบ้านในวงการสารคดีบ้านเราก็เริ่มมีสารคดีว่าด้วยสถานที่สำคัญๆ นับตั้งแต่พิพิธภัณฑ์ Rijksmuseum ของเนเธอแลนด์ เรื่องราวของตลาดปลาซึคิจิที่ได้ชื่อว่ายอดเยี่ยมและเป็นแหล่งของสดสำคัญป้อนให้กับโลกใบนี้ เรื่อยมาจนถึง EX LIBRIS ห้องสมุดของนิวยอร์กเป็นสารคดีที่นอกจากเรื่องจะสนุกแล้ว ภาพยังสวยเป็นพิเศษอีกด้วย
ตลาดปลาจึงไม่ใช่แค่ตลาดปลา แต่ในตลาดปลามีเรื่องราวของการเป็นสถาปัตยกรรมสมัยใหม่ การออกแบบพื้นที่เพื่อสอดคล้องกับการเติบโตขึ้นของโตเกียว ห้องสมุดก็ไม่ได้เป็นเพียงห้องสมุด แต่เป็นดินแดนที่บรรจุองค์ความรู้ มีความสัมพันธ์ของผู้คนที่เฉพาะเจาะจงอยู่ในนั้น ในพิพิธภัณฑ์ที่มีชื่อเสียงระดับโลกมีการปรับปรุงครั้งมโหฬารอยู่เบื้องหลัง
City Cracker เชื่อว่าในพื้นที่ต่างๆ มีเรื่องราวเสมอไม่ว่าพื้นที่จะเล็กหรือใหญ่ เราจึงอยากชวนไปดูหนังที่พาไปเห็นเบื้องหลังและเรื่องราวของอาคาร สถานที่และงานสถาปัตยกรรม สารคดีที่ชวนเรากลับไปรู้สึกกับตึกที่อยู่รายล้อมเราอีกครั้ง
The Pruitt-Igoe Myth (2011)
ช่วงที่โลกก้าวเข้าสู่ยุคสมัยใหม่ เราเชื่อว่าเทคโนโลยีและนวัตกรรม เช่น สถาปัตยกรรมและงานวิศวกรรมจะเป็นสิ่งที่ทำให้ชีวิต และการสร้างเมืองดีขึ้นได้ Pruitt-Igoe เป็นโครงการที่พักขนาดมหึมาที่รัฐ St. Louis ของสหรัฐ สร้างเสร็จในปี 1954 เป็นโครงการที่เชื่อกันว่า นี่คือความก้าวหน้าของศตวรรษที่ 20 เป็นงานสถาปัตยกรรมที่จะแก้ไขปัญหาและสร้างภาพของสังคมเมืองใหม่ได้ด้วยงานออกแบบสมัยใหม่ที่เน้นประสิทธิภาพ แต่ในที่สุดอาคารทรงกล่องถนนที่แห้งแล้งกลับกลายเป็นความล้มเหลวสำคัญของยุคสมัยใหม่ ตัวโครงการบ้านที่ควรจะเป็นชุมชนในฝันกลายเป็นฝันร้ายกลายเป็นพื้นที่ของความยากจน ความรุนแรงและอาชญกรรมจนต้องรื้อทิ้งในช่วงกลางทศวรรษ 1970s สารคดีชิ้นนี้จะพาเรากลับไปเข้าใจและมองเห็นปัญหาของการออกแบบการจัดการที่พักอาศัย และการวางผังเมืองในยุคแรกเริ่ม
Unfinished Spaces (2011)
Unfinished Spaces คือสารคดีที่พูดถึงโครงการโรงเรียนศิลปะที่ถูกทิ้งร้างของคิวบา ย้อนไปเมื่อสมัยนายฟิเดล คาสโตรและ เช กูวารา
หลังจากที่ทั้งสองนำการปฏิวัติให้กับคิวบา และมองว่าคิวบาในฐานะรัฐใหม่ต้องมีโรงเรียนศิลปะเป็นเครื่องประดับความรุ่งเรืองนะ ทางผู้นำจึงเรียกสถาปนิกรุ่นใหม่สามคนมาสร้างโรงเรียนศิลปะประจำชาติ
ตัวสารคดีพูดถึงความน่าตื่นเต้นและความพยายามในการออกแบบอาคารและสถาปัตยกรรมช่วงหลังปฏิวัติ แต่โชคร้ายจากการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองที่คิวบาได้รับอิทธิพลจากโซเวียต คือแนวคิดแบบคอมมูนิสต์ที่มองว่างานศิลปะและสถาปัตยกรรมล้ำสมัยเป็นเรื่องของชนชั้น สุดท้ายโครงการโรงเรียนศิลปะในฝันจึงถูกทิ้งร้างและไม่ได้รับการก่อสร้างให้แล้วเสร็จ ปัจจุบันพื้นที่ที่ไม่แล้วเสร็จนี้ถูกใช้งานอยู่บ้าง ซึ่งตัวสารคดีได้พูดถึงความพยายามในการฟื้นฟูพื้นที่ดังกล่าวกลับมาอีกครั้ง
Microtopia (2013)
กระแสเรื่องการขาดแคลนที่อยู่อาศัย และการมาถึงของ ‘บ้านขนาดจิ๋ว’ ไปจนถึงโปรเจกต์สร้างที่พักในพื้นที่แปลกประหลาด เช่น ยอดเขา หรือบนอากาศเป็นอีกคำตอบของปัญหาที่โลกอาจเผชิญในอนาคตทั้งจากสภาพอากาศและประเด็นทางเศรษฐกิจ Microtopia ชวนสถาปนิก นักออกแบบ
และศิลปินมาลองออกแบบ หาทางและแก้ปัญหาว่าที่พักในอนาคตหรือในฝันควรจะเป็นอย่างไร ในสารคดีนี้เราจะได้เห็นตัวอย่างงานออกแบบที่สุดกู่และล้ำสมัย ที่ช่วยแก้ปัญหา
The New Rijksmuseum(2014)
พิพิธภัณฑ์ไรจ์คส์ เป็นพิพิธภัณฑ์ศิลปะชั้นแนวหน้าของโลก ตัวพิพิธภัณฑ์มีมีความใหญ่โตและบรรจุงานศิลปะกว่าหนึ่งล้านชิ้น The New Rijksmuseum เป็นสารคดีที่พูดถึง (และใช้เวลาถ่ายทำ) การปิดปรับปรุงพิพิธภัณฑ์ที่กินระยะเวลายาวนานถึง 10 ปี ด้วยงบประมาณถล่มทลายถึง 400 ล้านยูโร สารคดีนี้ไม่ใช่สารคดีชืดๆ แต่พูดถึงความวุ่นวายจากเรื่องเล็กไปถึงเรื่องใหญ่ในความพยายามจัดการกับหนึ่งในพื้นที่ทางความรู้สำคัญของโลกใบนี้ เราจะได้เห็นดราม่าเรื่องเงินหมดแบบที่ผิดและการถกเถียงไม่ลงรอยกันของผู้บริหารและสถาปนิก
Tsukiji Wonderland (2016)
ใครๆ ก็ไปญี่ปุ่น และตลาดปลาซึคิจิเป็นสถานที่เราคุ้นเคยกันดีพอๆ กับตลาด อตก. ล่าสุดด้วยความที่ตลาดเก่าแก่อันยิ่งใหญ่นี้กำลังจะถูกปิดและย้ายไปทำการที่ใหม่ Tsukiji Wonderland จึงเป็นสารคดีที่ต้องการเล่าเรื่องราวของแหล่งวัตถุดิบ และพื้นที่ต้นทางของวัฒนธรรมอาหารญี่ปุ่นอันเกรียงไกรนี้ไว้เป็นครั้งสุดท้าย
ตลาดปลาเป็นหนึ่งในพื้นที่สำคัญที่เกิดขึ้นพร้อมๆ กับโตเกียวยุคใหม่ เมื่อโตเกียวกลายเป็นเมืองใหญ่ และต้องการแหล่งผลิตอาหารที่เป็นระบบ
อาคารของซึคิจิเป็นหนึ่งในอาคารสถาปัตยกรรมสมัยใหม่ที่ถูกออกแบบเพื่อฟังก์ชั่นการเข้าออกของรถขนส่ง ระบบระเบียบในการจัดการวัตถุดิบจำนวนมหาศาลที่ต้องการคุณภาพระดับสูง Tsukiji Wonderland เป็นอีกหนึ่งสารคดีที่ทั้งสวย และทำให้เราเห็นถึงพื้นที่ที่เป็นส่วนหนึ่งของการผลิตอาหารป้อนเมืองและป้อนโลก
EX LIBRIS – The New York Public Library (2017)
หอสมุดประชาชนนิวยอร์กเป็นหอสมุดที่ใหญ่เป็นอันดับสอง 2 ของสหรัฐฯ และอันดับ3 ของโลก ตัวห้องสมุดปัจจุบันมี 92 สาขา ครอบคลุมประเด็นและพื้นที่ทั่วสหรัฐ Ex Libris กำกับโดย Frederick Wiseman หนึ่งในผู้กำกับสารคดีระดับตำนานของอเมริกา หนึ่งในความโดดเด่นของสารคดีชิ้นนี้คือการใช้ฟุตเทจและอารมณ์ขัน ด้วยความที่ห้องสมุดมีสาขาและผู้ใช้งานที่กว้างขวาง ประเด็นเรื่องคนจนและคนรวยที่เข้ามามองหาหนังสือและใช้ห้องสมุดจึงเป็นอีกหนึ่งแกนเรื่องที่เล่าถึงผู้คนที่เข้ามาปฏิสัมพันธ์กันภายใต้ห้องสมุดมหึมานี้
The Human Shelter (2018)
The Human Shelter เป็นงานสารคดีที่กลับไปค้นหาความหมายพื้นฐานของงานสถาปัตยกรรม การเป็น ‘เพิงพัก(shelter)’ ตัวหนังพาเราไปดูผู้คนในเพิงพังจากพื้นที่ต่างๆ ทั่วโลก ตั้งแต่ที่พักกลางหิมะอันไกลโพ้น ไปจนถึงที่พักชั่วคราวของผู้ลี้ภัยภายในนิยามของคำว่าบ้าน อะไรคือคุณค่าและสิ่งที่ผู้คนมองหาในความเป็นบ้าน ตัวโปรเจกต์นี้เป็นหนังที่ทำร่วมกันระหว่างผู้กำกับและอีเกีย ร่วมกับองค์กรสำคัญๆ
เช่น UN NASA และ MoMA
Columbus (2017)
ชิ้นสุดท้ายเป็นเรื่องแถม หนัง fiction ที่มีประเด็นเรื่องสถาปัตยกรรมเป็นศูนย์กลางของเรื่องรักโรแมนติกและความรักในงานศิลปะ จากชายหนุ่มที่มีพ่อเป็นศิลปินแต่ตัวเขากับไม่ค่อยอินงานศิลปะกับหญิงสาวที่หลงใหลในงานศิลปะ ตัวเรื่องพูดถึงการเรียนรู้และเยียวยาปมในใจผ่านงานสถาปัตยกรรมในเมือง Columbus การรื้อฟื้นความรู้สึก และความรักของคนทั้งสอง หนังเรื่องนี้บอกเราว่าสถาปัตยกรรมก็เป็นส่วนหนึ่งของความโรแมนติกได้ด้วยนะ
อ้างอิงข้อมูลจาก
