เวลาเรานึกถึงโครงการบ้านรัฐหรือ Social Housing เรามักเชื่อมโยงกับการสงเคราะห์ การให้ที่พักอาศัยจำนวนมากตามความจำเป็น มอบแก่กลุ่มคนที่มีความต้องการมากที่สุดของสังคม แต่ในหลายประเทศ โครงการบ้านรัฐนับเป็นอีกหนึ่งการลงทุนหรืออาจเป็นความร่วมมือของรัฐ เป็นการจัดสร้างที่พักอาศัยที่มีความหลากหลาย เหมาะสมกับพื้นที่ หรืออาจตอบสนองเงื่อนไขการพัฒนาเฉพาะของพื้นที่นั้นๆ

โครงการบ้านสีขาวที่เรียบง่าย สว่างสดใสและสวยงามนี้เป็นโครงการบ้านรัฐจากเขต Sant Feliu de Llobregat ย่านชานเมืองของกรุงบาร์เซโลน่า ตัวโครงการมีชื่ออย่างตรงไปตรงมาคือ 40 Social Housing ออกแบบโดยสตูดิโอ MAIO ลงทุนโดยเมืองบาร์เซโลน่าเอง (Área Metropolitana de Barcelona (AMB))

อพาร์ตเมนต์สีขาวเป็นอาคาร 5 ชั้น ประกอบด้วยห้องพักอาศัยจำนวน 40 ยูนิต จุดเด่นของห้องพักคือทุกห้องจะมีหน้าตาที่เหมือนกัน ออกแบบให้เป็นพื้นที่ยืดยุ่นที่เน้นไปที่ความไร้ลำดับชั้น (hierarchyless) เป็นห้องที่เปิดกว้าง เป็นพื้นที่กลางๆ ที่ผู้อยู่อาศัยจะปรับเปลี่ยนไปตามต้องการของตัวเองได้อย่างอิสระ พื้นที่อยู่อาศัยที่เปิดกว้างนี้ตอบสนองกับความต้องการและวิถีชีวิตของผู้คนที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว อพาร์ตเมนต์สีขาวสถาปัตยกรรมที่แสดงถึง ‘ความคงทน ความชัดเจน และการปรับเปลี่ยนรูปแบบไปตามกาลเวลา’

ตัวโครงการใช้ประโยชน์จากที่ดินแปลงเล็ก ซึ่งตั้งอยู่บนพื้นที่ขนาดเพียง 923.34 หรือราว 230 ตารางวาเท่านั้น ตัวพื้นที่รายล้อมด้วยพื้นที่สำคัญ เช่น พื้นที่พักอาศัย ย่านอุตสาหกรรม และพื้นที่สาธารณะ ความน่าสนใจของอพาร์ตเมนต์และการลงทุนของเมืองบาร์เซโลนานี้ ตัวบ้านพัก 40 ครัวเรือนนอกจากจะเพิ่มพื้นที่พักอาศัยที่ตอบสนองกับชีวิตร่วมสมัยแล้ว ตัวอพาร์ตเมนต์ยังมีบทบาทต่อบริบทของพื้นที่คือเป็นจุดเชื่อมต่อของพื้นที่เมือง เป็นโครงการที่ส่งเสริมมิติสำคัญของเมืองคือความเท่าเทียมทางสังคมและความยั่งยืน (sustainability)

บทบาทของบ้านพักอาศัยของรัฐคือการเชื่อมต่อพื้นที่รอบๆ หรือเปิดเป็นส่วนหนึ่งของเนื้อเมือง คือพื้นที่ชั้นล่างของอาคารจะมีลักษณะเป็นลาน เน้นการเชื่อมต่อพื้นที่รอบๆ คือถนนและสวนสาธารณะที่อยู่ติดกัน พื้นที่ส่วนกลางของอาคารจึงเป็นเหมือนจุดที่จะเชื่อมต่อพื้นที่ข้างๆ เข้าหากัน ไม่ได้ทำหน้าที่แบ่งแยกและสร้างพื้นที่เฉพาะของโครงการที่แยกออกจากพื้นที่เมืองรอบๆ ในขณะเดียวกันก็ใช้การจัดการพื้นที่ที่แบ่งแยกพื้นที่ส่วนบุคคลของโครงการออกจากพื้นที่ที่เชื่อมต่อกับพื้นที่สาธารณะรอบๆ

ล่าสุด โปรเจกต์บ้านรัฐ 40 หลังคาเรือนของบาร์เซโลน่าได้ร่วมเข้าชิงรางวัล 2024 European Union Prize for Contemporary Architecture – Mies van der Rohe Award รางวัลสถาปัตยกรรมร่วมสมัยของสหภาพยุโรปที่รวมรวมสถาปัตยกรรมปัจจุบัน เป็นการเชิดชูตัวตนและบทบาทสถาปัตยกรรมที่มีต่อสังคมรวมถึงมุมอื่นๆ ของสถาปัตยกรรมร่วมสมัยที่มีความเปลี่ยนแปลงและเปิดรับโอกาสใหม่ๆ ในปีนี้มีโปรเจกต์เข้ารอบ 362 โครงการ จาก 38 ประเทศในเครือสหภาพยุโรป

อ้างอิงข้อมูลจาก
afasiaarchzine.com
maio-architects.com
archdaily.com