อากาศหนาวๆ แบบนี้ เราอาจจะคิดถึงเขา หมายถึงภูเขาสูงๆ ที่เป็นสถานที่ท่องเที่ยว เราคิดถึงการไปเดินขึ้นภูเขา ชมธรรมชาติ รับอากาศเย็นๆ แต่พอพูดถึงการไปเดินเขา เราก็อาจจะรู้สึกว่าต้องเตรียมตัว ต้องลางาน เดินทางไปไกลหน่อย บ้างก็รู้สึกว่าอาจจะลำบากนิดหนึ่ง การไปเดินป่าหรือ hiking ต้องเตรียมอุปกรณ์ เตรียมเต้นท์ เตรียมเสบียง บางทีก็ต้องเตรียมใจไปนอนกลางป่าด้วยบ้าง
นอกจากว่าการไปเดินเขาแบบที่ต้องไปไกลๆ หรือไปหลายๆ วันแล้ว อันที่จริงการเดินเขาถือเป็นอีกกิจกรรมที่ทำในเมือง หรือในพื้นที่ใกล้ๆ เมือง เป็นทั้งกิจกรรมออกกำลังกายในชีวิตประจำวัน หรือเป็นการท่องเที่ยวพักผ่อนกึ่งออกกำลังกายระยะสั้นๆ ไปเช้าเย็นกลับก็ได้ นึกภาพว่าเมืองใหญ่บางเมืองเช่นเชียงใหม่ ด้วยสภาพภูมิประเทศ บางครั้งเราก็จะได้ไปเดินทางอาจจะเป็นเนิน ได้เดินขึ้นลง ได้สุขภาพอีกด้านพอๆ กับการเดินออกกำลัง
ดังนั้น Urban Hiking จึงเป็นอีกกิจกรรมหนึ่งที่เราทำได้ ยิ่งในยุคโควิด ในบางประเทศเช่นสหรัฐอเมริกา การเดินเขาหรือเดินออกกำลังกายในป่าถือเป็นกิจรรมออกกำลังกายลำดับที่สอง ที่คนอเมริกันเก็บกระเป๋า ผูกเชือกรองเท้าและไปเดินท่องในป่าบนเนิน ซึ่งการเดินเขานี้กลายเป็นกิจกรรมพี่น้องกับการเดินออกกำลัง มีรายงานว่าในปี 2020 มีตัวเลขชาวอเมริกันกว่า 57 ล้านคนที่ออกไปเดินเข้าป่า ถือว่าเป็นกิจกรรมที่ได้รับความนิยมขึ้นอย่างมากหลังจากที่ซบเซามานานตั้งแต่ปี 2014
ถ้าเราดูกระแสการพัฒนาหรือสวนในหลายเมือง เราจะเห็นการแนะนำเส้นทางการเดินเขาในเมือง เดินชมธรรมชาติ ตัวอย่างที่สิงคโปร์เอง ระยะหลังเราจะเห็นการสร้างสวนที่เน้นไปที่ความเป็นธรรมชาติ การออกแบบเส้นทางสำหรับการเดินป่าโดยที่พื้นที่สวนป่านั้นอยู่ไม่ไกลเมือง ไปจนถึงการพัฒนาพื้นที่ป่าเดิมให้ประชาชนเข้าไปทำกิจกรรมทั้งการเดิน วิ่งและเดินเขาเพื่อส่งเสริมสุขภาพและกิจกรรมต่างๆ ได้
ในวันที่ลมหนาวเริ่มพัดมา City Cracker ชวนไปรู้จักการเดินเขาในเมือง พร้อมเส้นทางและพื้นที่ใกล้ๆ สำหรับวันว่างๆ โดยเริ่มตั้งแต่พื้นที่เขาเตี้ยๆ ในกรุงเทพฯ สวนที่ค่อนข้างมีลักษณะเป็นเนิน ไปจนถึงพื้นที่เดินป่าจริงจังที่ไม่ไกลในหลายรูปแบบ ป่าชายเลน ภูเขาน้อยๆ ใกล้ๆ ทะเล จากการเดินขึ้นเขาในชีวิตประจำวันจนถึงการไปเดินป่าแบบไปเช้าเย็นกลับได้
เดินเขากับประโยชน์ด้านสุขภาพ
การเดินเขาถือเป็นอีกกิจกรรมที่เราสามารถทำโดยหวังผลด้านสุขภาพและการลดน้ำหนักได้ การเดินเขาสามารถเบิร์นแคลอรี่ได้มากกว่าการวิ่งในระยะเวลาที่สั้นกว่า ทั้งยังเป็นกิจกรรมที่ดีกับหัวใจและหลอดเลือดไม่ต่างกัน ยิ่งถ้าเราเดินเขาจริงจังหน่อย มีการแบกของ การเดินขึ้นลงตามทางที่วิบากกว่าการวิ่ง ดังนั้นการเดินเขาอาจจะต้องมีความระมัดระวังจากการบาดเจ็บมากกว่าการวิ่ง อาจต้องเตรียมตัวและเตรียมอุปกรณ์มากกว่า
ทั้งนี้ การไปเดินป่าและเดินเขานั้นถือว่าเป็นกิจกรรมที่ให้ผลทางด้านจิตใจ มีงานศึกษาเรื่องการใช้เวลาพื้นที่ธรรมชาติสามารถลดความเครียด ลดความดันโลหิตได้ ลดความวิตกกังวลลงได้
เดินเขาในเมือง
การเดินเขาเป็นการออกกำลังที่เราอาจจะทำควบคู่กับการออกกำลังอื่นๆ ในวันอื่นๆ ได้ ทั้งการเดินเขายังนับว่าเป็นกิจกรรมที่ค่อนไปในการท่องเที่ยวพักผ่อนด้วยได้ ทั้งนี้สำหรับผู้ที่ไม่มีเวลาและอยากใช้การเดินเขาเพื่อพักผ่อนและออกกำลัง เราก็สามารถเลือกพื้นที่มีความเป็นเนินของพื้นใกล้ๆ ในเมือง โดยทาง Mayo Clinic แนะนำว่าหากต้องการออกกำลังให้มีประสิทธิภาพ เราอาจจะเดินด้วยความเร็วเล็กน้อย ซึ่งทางมาโยคลินิก โรงพยาบาลและหน่วยงานด้านสุขภาพของอเมริกาก็แนะนำให้ใช้ไม้เท้าช่วยเดิน (walking pole) และระบุว่าการใช้ไม้เท้าเดินเช่นการขยับแขนช่วยเพิ่มการเผาผลาญพร้อมช่วยเรื่องการทรงตัวด้วย
ภูเขาทอง กรุงเทพฯ
การเดินเขาหลักๆ แล้วคือการหาเส้นทางหรือพื้นที่ของเมืองที่มีความลาดชัน มีลักษณะเป็นเนินน้อยใหญ่พอให้ได้เดินขึ้นลงรวมทั้งชมธรรมชาติไปด้วย ในกรุงเทพฯ เองอาจจะมีไม่เยอะนัก ดังนั้น ‘ภูเขาทอง’ จึงน่าจะเป็นพื้นที่ลำดับแรกๆ ที่คนกรุงเทพจะพอใช้ไปในทางการเดินเขาได้ ภูเขาทองนี้เป็นส่วนหนึ่งของวัดสระเกศ ตัวภูเขาเป็นภูเขาจำลองสร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 4
ลักษณะการเดินขึ้นภูเขาทองนั้นอาจจะไม่เชิงเป็นการเดินเขาด้วยว่าด้านบนมีลักษณะเป็นบันได 344 ขั้น แต่ด้วยพื้นที่วัดรวมถึงความเชื่อเรื่องบรมบรรพต เขาจำลองแห่งนี้จึงได้รับการตกแต่งและดูแลเป็นเหมือนสวนป่าแห่งหนึ่ง พื้นที่บริเวณตีนเขาร่มครึ้มไปด้วยต้นไม้ใหญ่ ในขณะเดียวกันด้านบนภูเขาทองก็จะได้รับวิวกรุงเทพฯ จากพื้นที่กลางเมือง ทั้งนี้การเป็นพื้นที่วัดก็อาจจะทำให้ความรู้ในการเดินพิเศษยิ่งขึ้น แต่ในขณะเดียวกันการแต่งกายและการเดินขึ้นก็อาจจะต้องรัดกุมและไม่เน้นการออกกำลังกายมากนัก
สวนกีฬารามอินทรา กรุงเทพฯ
สวนกีฬารามอินทราถือเป็น hidden spot ของกรุงเทพฯ และของบริเวณรามอินทราที่ค่อนข้างถือว่าเป็นพื้นที่ชานเมือง ตัวสวนกีฬารามอินทราตั้งอยู่ในรามอินทราซอย 5 คือเป็นรามอินทราในส่วนที่ค่อนมาทางวงเวียนบางเขน คือไม่ไกลจากย่านสำคัญเช่นเกษตร บางเขน แต่ทว่าสวนแห่งนี้ก็เป็นส่วนหนึ่งของประวัติศาสตร์ชานเมืองของรามอินทรา คือตัวสวนตั้งอยู่ในซอยค่อนข้างลึก แต่เดิมพื้นที่ในซอยลึกนั้นมีลักษณะเป็นที่ทิ้งขยะและเป็นชุมชนค่อนข้างเสื่อมโทรม ทำอาชีพเกี่ยวกับการเก็บของเก่าเป็นหลัก แต่ด้วยการพัฒนาทำให้มีการปรับปรุงกองขยะและโรงงานกำจัดขยะเดิมขึ้นเป็นสวนสาธารณะที่เน้นเป็นสวนกีฬา
ด้วยลักษณะเดิมของการเป็นพื้นที่กองขยะ ตัวพื้นที่เดิมเป็นเนินดินคล้ายภูเขาขนาดเล็ก สวนแห่งใหม่จากพื้นที่ทิ้งขยะจึงได้รับการปรับปรุงและออกแบบให้เป็นสวนภูเขา สำหรับย่านรามอินทรานั้นปัจจุบันตัวสวนถือว่าเป็นภูเขาย่อมๆ ที่มีความร่มรื่นสวยงาม ทั้งภายในสวนยังได้รับการออกแบบและใช้งานเพื่อการกีฬาในหลายรูปแบบเช่นสนามกีฬาประเภทต่างๆ ทั้งในร่มและในอาคาร
ศูนย์เรียนรู้ป่าในกรุง ปตท. กรุงเทพฯ
เหมือนได้ไปเดินป่าจริงๆ แต่เป็นป่าจำลอง และไม่ต้องไปไกล อยู่แค่ถนนสุขาภิบาล 2 โครงการศูนย์การเรียนรู้ป่าในกรุงเป็นโครงการพื้นที่ร้างกว่า 12 ไร่ของ ปตท. ไปสู่การจำลองป่าขนาดย่อมขึ้นไว้พื้นที่เมืองของกรุงเทพฯ ตัวป่าเองก็เน้นปลูกจำลองป่าในอดีตของกรุงเทพฯ รวบรวมไม้ดั้งเดิมและไม้หายาก โดยรวมจะเห็นว่าในพื้นที่มีลักษณะเป็นป่าจริงๆ พื้นที่แห่งนี้ถือว่าตอบโจทย์กับการเดินสำรวจธรรมชาติ เดินสำรวจป่า ในโครงการจะประกอบด้วยพื้นที่เดินชมด้านล่าง และส่วนไฮไลท์คือทางเดินลอยฟ้าพร้อมหอชมวิว
เราจะเห็นว่าระยะหลังเริ่มมีสวนที่ออกแบบเป็นป่าจำลอง โดยตัวสวนจะเน้นการเดินเป็นหลัก โดยการออกแบบที่เน้นตัวระบบนิเวศและแยกพื้นที่ธรรมชาติออกจากการรบกวน สวนหลายแห่งก็จะใช้เป็นทางเดินลอยฟ้าเพื่อให้ผู้มาเยือนได้เข้าชมและซึมซับธรรมชาติได้โดยเว้นระยะกับธรรมชาตินั้นๆ ในอีกด้านหนึ่งนั้นพื้นที่แห่งนี้ไม่เชิงเป็นสวนสาธารณะ สาธารณูปโภคและกิจกรรมจะเน้นการเดินเป็นหลักซึ่งก็ตอบโจทย์การเดินป่าในเมือง ทั้งนี้ด้วยความที่เป็นศูนย์เรียนรู้ การมาเดินที่สวนนี้ถือว่าสะดวกสบาย มีน้ำดื่ม ห้องน้ำ และมีการบรรยายความรู้ประกอบ ทั้งสวนป่าก็มีความเป็นป่า เป็นระบบนิเวศ มีแหล่งน้ำ มีสัตว์ต่างๆ ในได้พบปะด้วย
ป่าชายเลนพันท้ายนรสิงห์ สมุทรสาคร
เขาตะเกียบ ประจวบคีรีขันธ์
